کودک بدون سرپرست و یا بد سرپرست کیست

در این مقاله می خواهیم به کودک بدون سرپرست و یا بد سرپرست چه کسانی هستند، بپردازیم و در ادامه دلایل وجود این کودکان، مشکلاتشان و راه حل ها خواهیم پرداخت. 

کودکان بدون سرپرست و یا بد سرپرست به کودکانی میگویند که والدین و یا سرپرست این کودکان به صورت درست و مستقیم بر تربیت آن ها نظارت نداشته و یا به صورت کلی حضور فیزیکی ندارند. در این شرایط خود کوک و اطرافیان او دچار مشکلات بسیاری خواهند شد. و در مقایس بزرگ تر برای جامعه ای که در آن در حال زندگی هستند، مخاطره آمیز خواهند بود. 

در حال حاضر این مشکل به صورت جهانی رخ داده است و تاکنون راه کارهای متفاوتی برای حل شدن این موضوع بدست آمده و یا در حال اجرا شدن است و یا اجرا شده است. ولی هنوز این مشکل به صورت کامل ازبین نرفته، و در حال حاضر بسیاری از کودکان در سراسر جهان این مشکل را دارند. بهتر است علل وجود کودکان بد سرپرست و بدون سرپرست را با یکدیگر بررسی کنیم.

علل نبود سرپرست مناسب برای کودکان 

دلایل بسیار متعددی برای اینکه یک کودک بد سرپرست و یا بدون سرپرست باشد وجود دارد. برخی از این دلایل عبارتند از:

• فرار و یا ترک خانواده 

در برخی اوقات به دلایل مختلف ممکن است که فرزند خانواده از خانه فرار کند و یا خانواده فرزند را از خانه بیرون کند. به صورت کلی یکی از بزرگترین مشکلاتی که باعث میشود این اتفاق رخ دهد، عدم درک درست طرفین از یکدیگر است. برخی موارد دیگر شامل خشونت، مصرف مواد مخدر، سو استفاده، تحمل نامناسب والدین و … می باشد. البته اختلافات بین والدین همچنین عدم رعایت اصول زندگی خانوادگی از سوی هریک از اعضای خانواده به شدت میزان فرار فرزندان از خانواده را افزایش میدهد.

• فوت والدین 

فوت یک و یا هر دو والدین باعث میشود که کودک بدون سرپرست و یا بد سرپرست باشد؛ در مواردی که یکی از والدین فوت کند، نظارت بر تربیت فرزندان و همچنین تامین منابع مالی خانواده و انجام دیگر اموراتی که برای هر خانه ای لازم است بر دوش یک فرد می افتد. و این موضوع به شدت به تربیت فرزند صدمه وارد میکند.

در برخی موارد که هر دو والدین فوت می کنند، کودک ممکن است توسط دیگر اعضای خانواده بزرگ شود و یا توسط مراکز بهزیستی و یا دیگر مراکز. به هر حال هیچ کدام از این موارد حس بودن پدر و مادر برای کودک را نمیدهد.

• جدایی (طلاق) والدین 

آمار های بسیار زیادی در مورد نوع شکل گیری فرزندان خانواده هایی که پدر و مادر آن ها از یکدیگر طلاق گرفته است منتشر شده است. به صورت منطقی گاهی ممکن است که جدایی والدین نه تنها برای خود آن ها و گاهی حتی برای کودک هم بهتر باشد؛ اما یقینان بهتر از بودن پدر و مادر برای بچه نیست. قطعا طلاق بین پدر و مادر تاثیر بسیار زیادی بر روی کودکان خواهد داشت. بنا به آمار های منتشر شده طلاق والدین اخلاقیات و روحیات کودک را به مقدار بالایی دستخوش تغییر خواهد کرد. این تغییرات، خلق و خو کودک را تغییر میدهد و به صورت تقریبی 30 درصد از افرادی که فرار کرده اند، از کودکان طلاق بوده اند. 

• مشکلات اقتصادی 

مشکلات اقتصادی را شاید بتوان به عنوان اصلی ترین مشکل دانست. ممکن است به دلیل مشکل اقتصادی و عدم برطرف سازی نیاز های فرزندان توسط پدر و مارد، کودک احساس سربار بودن در خانواده را داشته باشد. و از خانه فرار کند. ممکن است بیشترین اختلاف بین پدر و مادر یک خانواده بر سر مشکلات مالی باشد.

مشکلاتی مانند مسکن، خوراک، پوشاک، تامین رفاهیات زندگی و … از جمله مشکلات اکثر خانواده هاست ممکن است باعث شود که توجه پدر از خانواده به دلیل بهبود شرایط مالی از اعضای خانواده کاهش شدیدی داشته باشد و مادر خانواده هم نارضایتی زیادی داشت باشد و … که به صورت کلی مشکلات مالی باعث از بین رفتن آرامش و کانون گرم خانواده می شود. به همین خاطر مشکلات اقتصادی به می بایست به عنوان یکی از اصلی ترین مشکلات دانست.

• اعتیاد 

اعتیاد به مواد مخدر، الکل یک از افتضاح ترین مشکلاتی است که می تواند برای هر عضوی از خانواده به پیش بیاید؛ در اینجا میزان درک و تحمل هر یک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر کاملا متفاوت خواهد شد. این مورد بیشترین علت آمار وجود فرزندان بد سرپرست و بدون سرپرست است. در حال حاضر حداقل 50 درصد از علت فرار فرزندان و یا دیگر اعضای خانواده از خانه بر اثر وجود اعتیاد یکی از اعضای خانواده است.

پیامد های بی سرپرستی و بدسرپرستی کودکان 

وجود کودک بدسرپرست و بی سرپرست برای جامعه و برای خود کودک پیامد های مضری دارد برخی از این پیامد ها عبارتند از:

مشکلاتی که برای خود کودک به وجود می آید: 

• مشکلات روانی:

 بیشتر مشکلات روانی که برای کودکان بد سرپرست و بدون سرپرست به وجود می آید به خاطر محدودیت های اجتماعی، عدم نظارت والدین بر روی نوع تربیت فرزند، نبود ثبات زندگی و همچنین نبود ثبات در محیط کاری به وجود می آید. از بزرگترین نشانه های این پیامد میتوان به وجود اضطراب و استرس، افسردگی، عدم اعتماد به نفس و اختلالات رفتاری نام برد.

• مشکلات آموزشی:

بسیاری از کودکان به دلیل نبود امکانات آموزشی مناسب، نبود مشوق برای اشتیاق داشتن آن ها به ادامه تحصیل، عدم حمایت از سوی خانواده، بی ثباتی زندگی، داشتن اولویت های دیگری مانند رفع مشکلات خوراک، پوشاک و مسکن و … باعث شده است تا کودک نتواند به خوبی آموزش ببیند و تحصیل کند.

• خطر اعتیاد: 

بسیاری از کودکان بدون سرپرست و یا بدسرپرست دچار اعتیاد به انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی و … میشوند. بزرگترین علت آن را می توان نبود حمایت و پشتیبانی خانواده، بی ثباتی شرایط زندگی، فشار اطرافیان، تحریک شدن توسط دیگر دوستان و اطرافیان،  در دسترس بودن مواد، تنهایی  و … بر شمرد. 

مشکلاتی که در جامعه پیش خواهد آمد:

• کاهش میزان امنیت:

 در این زمان با توجه به این که کودکان بدون سرپرست چیزی برای ازدست دادن ندارند، برای رفع نیاز های خود، اغلب مجبور به همکاری با باند ها و گروه های خلافکار میشوند. در این صورت میزان امنیت با توجه به زیاد شدن اعضای گروه های خلافکار افزایش پیدا میکند.

• کاهش سطح فرهنگ جامعه:

 در صورتی که تعداد افراد بدون سرپرست و یا بدسرپرست  در جامعه زیاد باشد تعداد افراد آموزش ندیده و عصبی هم افزایش خواهد یافت. در این صورت کودکان دوستان مناسبی نخواهند داشت و در فضای مناسبی تربیت نخواهند شد. 

• افزایش هزینه های مالی: 

با افزایش تعداد کودکان بدون سرپرست و یا بدسرپرست، تعداد هزینه های دولت و موسسات خیریه برای نگهداری از این کودکان افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین در صورتی که تعدادی از این کودکان وقتی که به گروه های خلافکار ملحق میشوند هزینه مقابله با آن ها و یا هزینه ی آموزش آن ها و… افزایش پیدا خواهد کرد.

راه های کمک به کودک بدون سرپرست و بد سرپرست 

برای کمک به کودکان بدون سرپرست و یا بد سرپرست راه های مختلف بسیاری وجود دارد که عبارتند از:

• ایجاد هماهنگی بین سازمان ها:

یکی از مهمترین مواردی که باعث میشود خدمت رسانی به این کودکان با کیفیت بسیار بهتری انجام شود، هماهنگی بین موسسات خیریه مردمی و سازمان های دولتی است. در صورتی که این سازمان های بتوانند با یکدیگر به خوبی تعامل برقرار کنند، نتایج آن، کاهش هزینه های خدمات رسانی و جلوگیری از اتلاف زمان برای سازمان ها و کودکان می باشد. همچنین تعداد افرادی که به گروه های خلافکار ملحق می شوند، کاهش پیدا خواهد کرد.

• ایجاد مراکز پشتیبانی:

یکی از بزرگترین اقدامات در راستای بهبود شرایط این کودکان، ایجاد مراکز پشتیبانی از آن هاست. در این مراکز پشتیبانی، خدماتی همچون تامین خوراک، پوشاک، مسکن، خدمات مشاوره ای، خدمات آموزشی، خدمات توانمند سازی و همچنین ارائه انواع خدمات در زمینه پزشکی شامل: خدمات روان شناختی، روان شناسی، درمانی و … به کودکان ارائه می گردد.

• حمایت مالی از خانواده ها:

یکی از بزرگترین علت های بی سرپرست بودن کودکان،  نبود شرایط اقتصادی مناسب برای خانواده های آن هاست. با توجه به این موضوع در صورتی که از خانواده های این کودکان حمایت های مالی صورت گیرد، به تبع ما شاهد کاهش تعداد کودکان بدون سرپرست و یا بدسرپرست و افرایش کودکان کار خواهیم بود. 

• توسعه برنامه های آموزشی: 

با حمایت و توسعه برنامه های آموزشی میتونیم به این کودکان در راستای توانمند سازی و مستقل شدن آنها کمک های فراوانی داشته باشیم. در این صورت پس از گذراندن دوران کودکی و نوجوانی به راحتی میتوانند در جامعه حضور داشته باشند و شغل مناسبی برای خود داشته و تشکیل خانواده دهد. 

• تقویت خانواده ها: 

یکی از بهترین کار های لازم برای جلوگیری از افزایش تعداد کودکان بدون سرپرست و یا بدسرپرست، تقویت خانواده ها است. بدین ترتیب خانواده هایی که که به خدمات زیر نیاز دارند، را برای رفتن به مراکز روانشناسی، روانپزشکی، روانکاوی، مشاوره و تربیت فرزند حمایت کنیم و مشوق آن ها برای دریافت خدمات از این مراکز باشیم.

در نهایت، کودکان بدون سرپرست و یا بد سرپرست به انواع حمایت ها از سوی موسسات خیریه، سازمان های دولتی و حمایت های مردمی نیاز دارند تا بتوانند شرایط بهتری را برای رسیدن یک زندگی مستقل را کسب کنند.