مدیر سایتدر این مقاله می خواهیم نگاهی به انواع آسیب های اجتماعی و راه های رفع آن و پیامد های ناشی از آن بپردازیم.
آسیب های اجتماعی چیست؟
به طور کلی به هر عملی که توسط یک فرد و یا گروهی گفته میشود که در اصول های اخلاقی و قواعد رسمی و غیررسمی جامعه ای که در آن در حال زندگی و فعالیت میباشند قرار می گیرد و درنهایت با منع ها قانونی و یا مجازات های حکومتی و یا منع های اخلاقی رو به رو میشوند.
به زبان ساده تر میتوان به این شکل بیان کرد:
آسیب های اجتماعی همان رفتارهایی است که در یک جامعه به عنوان رفتار های هنجار شکن و یا غیره اخلاقی بیان میشود میگویند.
منشاء شکل گیری آسیب های اجتماعی چیست؟
هر انسانی به طور کلی یکسری نیازهای کلی دارد، این نیاز ها شامل امنیت، عشق و علاقه، هم صحبتی، نیاز های جنسی، نیاز به رضایت از خود و….. دارد. در نتیجه فردی که نتواند به درستی به این نیاز ها پاسخ دهد، اون فرد زمینه دیافت آسیب های جنسی را دارا خواهد بود.
عوامل تشدید کننده وجود آسیب های اجتماعی
فقر
به طور کلی فقر به عنوان یک عنصر بسیار تشدید کننده برای آسیب های اجتماعی است. چرا که بسیاری از خانواده ها برای رفع نیاز های اصلی مانند خوراک، پوشاک و مسکن و همچنین دیگر نیاز های روزمره مجبور می شوند دست به انجام انواع کار های ناشایست و نامتعارفی بزنند بنابراین عدم پاسخگویی درست به این نیاز ها باعث ایجاد انواع ناراحتی های روحی و جسمی، افسردگی، اختلالات روانی و هنجارشکنی های اجتماعی خواهد بود.
عدم روابط خوب و صمیمانه بین اعضای یک خانواده
در بسیاری از خانواده ها به علت عدم آموزش درست روابط بین زوجین و همچنین عدم تربیت درست فرزندان باعث وجود شکاف بسیار عمیقی بین اعضای یک خانواده شده است.
خانواده برای هریک از افراد خود بسیار از نیاز ها را تامین میکند. نیاز هایی مانند : عشق و علاقه، امنیت، رضایت از خود، هم صحبتی، اعتماد و… .حال اگر یک خانواده نتواند به خوبی پاسخ به هریک از این نیاز ها را برطرف کند طبیعی است که اعضای یک خانواده برای رفع این نیاز ها به افراد و یا اعمال دیگری روی بیاورند. در رایج ترین نتایج این مشکلات فرار فرزندان و یا دیگر اعضای خانواده از محیط خانواده خواهد بود.
رشد اقتصادی
اگر یک جامعه نتواند مشکل بیکاری جوانان و همچنین تقسیم ثروت را به خوبی انجام دهد، فقر در جامعه اتفاق می افتد. در نتیجه یک حکومت و یا دولت نقش بسیار مهمی در میزان کنترل آسیب های اجتماعی خواهد داشت.
سیستم آموزشی
در صورتی هر یک از افراد یک جامعه در سنین نوجوانی و جوانی تحت سیستم آموزشی درستی برای هر یک از بخش های مورد نیاز خود قرار نگیرند، نمیتوان از آن ها انتظار انجام اعمال درستی را داشت.
به عنوان مثال: کسانی که در یکسری از مناطق محروم زندگی میکنند به همان میزان افرادی که در پایتخت یک کشور زندگی میکنند منابع آموزشی ندارند. همچنین گاهی افراد یک شهر هم به خاطر متفاوت بودن هزینه آموزش ها از منابع یکسانی برخوردار نخواهند بود.
نابرابری
منظور از نابرابری، توزیع منابع به صورت نابرابر و یا حقوق و یا فرصت است که ممکن است بخاطر انواع تفکرات و یا تفاوت های قومیتی، سنی، نژادی و….. باشد. از جمله مثال های بارز این مورد می توان به تبعیض بر اساس جنسیت و یا تبعیض بر اساس رنگ پوست اشاره کرد.
بی عدالتی
برای این مورد مثال های مختلفی وجود دارد ولی مهمترین مسئله در اینجا رعایت عدم حقوق انسانی افراد در جامعه است، مانند فشار، تبعیض های جنسی، تجاوز به حریم شخصی و ….. میباشد.
اختلالات رفتاری
اختلالات رفتاری شامل انواعی از مشکلات رفتاری مانند اعتیاد، تعصب، خشونت، نفرت، ترس و اضطراب میباشد. وجود هر یک از این رفتار ها در جامعه باعث بروز مشکلات مختلفی خواهد شد برخی از از این اختلالات رفتاری به خودی خود مشکلی ندارند ولی هنگامی مشکل ساز خواهد بود که بیش از اندازه نمود پیدا کنند.
به عنوان مثال: میزان ترس در همه ی افراد وجود دارد ولی اگر بیش از اندازه باشد فرد دچار یک انزوای شدید و ترس از جامعه و افسردگی خواهد شد.
ایزولاسیون اجتماعی
ایزولاسیون اجتماعی به معنای جدا شدن برخی از افراد از جامعه رخ خواهد می دهد. این مورد به معنای آن است که یک فرد در فرصت هایی که در یک جامعه تشکیل شده است شرکت نخواهد کرد. این عامل تشدید کننده به خودی خود خیلی برای جامعه مضر نیست ولی با زیاد شدن آن می تواند باعث افزایش احساس تنهایی و دوری از اجتماع و ترس و اضطراب شود.
تحریم و اخراج اجتماعی
تحریم و یا اخراج شدن توسط یک قوم و یا یک گروه باعث میشود که آن فرد از جامعه و فرصت های اجتماعی جدا شود و می تواند منجر مشکلات مختلفی شود.
به عنوان مثال: وقتی کسی در تحریم قرار میگیرد یکسری رفاهیات و امتیازها و حقوق خود را از سوی آن گروه دیگر از دست خواهد داد که این مورد به شدت میتواند بر روی ذهن و روحیه افراد یک جامعه تاثیرگذار باشد.
افزایش جمعیت
وقتی در یک منطقه و یا یک گروه جمعیت افزایش پیدا میکند قطعا منابع موجود در یک جامعه در بین افراد یک جامعه تقسیم خواهد شد. از نتایج این مورد می توان به بحران های مسکن، کمبود آب، عدم تغذیه سالم و ….. اشاره کرد.
تنش های قومی و نژادی
تنش های بین قومی و نژادی بین افراد مختلف یک جامعه خواهد بود که این عامل می تواند بین افراد یک جامعه فاصله های مختلفی می اندازد و تبعیض و خشونت را بین اقوام یک جامعه تشدید میکند.دلیل آن هم میتواند تفاوت های فرهنگی، دینی و نژادی، بین اقوام باشد.
بدیهی است که تمامی این موارد با یکدیگر بسیار در ارتباط هستند چراکه در صورتی که هر یک از این موارد به درستی انجام نشود دیگر موارد مانند یک دومینه به هم برخورد کرده و فروخواهند پاشید.
انواع آسیب های اجتماعی
اختلالات روانی
به طور کلی شامل توانایی پایین روانشناختی افراد، در مواجهه واقع بینانه و موثر با انواع چالش های روزمره میباشد.
در این صورت این افراد هنجارهای اجتماعی را نقض کرده اند و به عنوان یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی محسوب میشوند.
دراین قسمت به گفته های موثر ترین روانشناسان در مورد نقش اختلالات در آسیب های اجتماعی میپردازیم
روانشناس کودک آقای جان بالبی پس از تحقیقات بسیار می گوید محرومیت کودک از مادر در سال های اول زندگی باعث رفتارهای ضد اجتماعی می شود. گلاین در یافته های خود علت آسیب های اجتماعی را اضطراب شدید می داند.
وینیکات در سخنرانی خود گفته عدم توجه و نگرانی راجع به خود و دیگران را در ارتباطات اجتماعی یکی از علت های آسیب های اجتماعی می داند.
سرقت
به طور کلی با از بین نرفتن فقر در جامعه، سرقت در جامعه افزایش پیدا میکند. سرقت معمولا اولین اقدام برای ورود به انجام کارهای غیر قانونی خواهد بود، معمولا بیشترین افرادی که در زندان ها زندانی هستند اولین کار خلاف آن ها دزدی بوده است.
فرقی نمیکند که میزان دزدی کوچک و یا بزرگ باشد، مسئله این است که افراد در زمان نوجوانی وقتی عادت میکنند به دزدی، که این عمل به شدت زمینه ساز انجام دیگر کارها خواهد شد چرا که پس از اینکه هر سرقتی به موفقیت انجام شود باعث ایجاد شور و اشتیاق بیشتری برای انجام کار های دیگر خواهد بود.
اگر این نوجوانان به زودی دستگیر شوند و به درستی به آن ها رفتار شوند باعث میشود که در تربیت این کودکان اصلاحی صورتی گیرد ولی اگر در سنین بزرگسالی دستگیر شوند معمولا در زندان ها راه های بیشتری برای انجام کارهای غیر قانونی پیدا خواهند کرد و اگر در سنین کودکی دستگیر شوند و به درستی با آنها برخورد نشود قطعا نتیجه عکس خواهد داد و این نوجوانان آسیب های بسیار بیشتری را خواهند دید.
برای رفع این آسیب می بایست کار توسط افراد صاحب قدرت ایجاد شود تا میزان نیاز رفاه در جامعه افزایش پیدا کند. همچنین می بایست والدین نظارت بسیار بیشتری روی فرزندان داشته باشند و در صورتی که در محیط زندگی آنها انجام این کارها خیلی عادی شده باشد می بایست محل زندگی تغییر پیدا کند. همچنین می بایست قانون استفاده از بیمه بیکاری برای تمامی اقشار جامعه به خوبی اجرا گردد.
روسپیگری و انحرافات جنسی
در حال حاضر با توجه به فرهنگ سازی های ایجاد شده، این عامل هنوز هم در حال رشد است. از بزرگترین علت های آن میتوان به افزایش میزان فقر و بیکاری افراد در یک جامعه اشاره کرد. سپس بزرگترین علت این موضوع عدم روابط سالم بین فرزندان و والدین است و پس از آن افزایش میزان مهاجرت از روستا ها و شهر های کوچک به کلان شهرها میباشد.
همچنین افزایش میزان استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکلی این مورد را افزایش خواهد داد. پیامد های آن هم مواردی مانند افسردگی، بیماری، پوچ گرایی، اضطراب و استرس، روابط اجتماعی نامشخص و….. میباشد.
اعتیاد
یکی از بزرگترین دلایلی که باعث روی آوردن افراد یک جامعه به سمت اعتیاد شده این است که بسیاری از این افراد می خواهند یک چیز جدیدی را تجربه کنند. در واقع آن ها به درستی از میزان هزینه ای که برای داشتن یک تجربه جدید می بایست پرداخت کنند بی اطلاع هستند.
بیشتر این افراد یا به خاطر عدم حمایت و یا عدم تربیت درست به این دام می افتند و یا به خاطر عدم دریافت آموزش های درست به این مشکلات دچار می شوند چرا که اگر بتوان فرهنگ سازی و آموزش های درستی از سمت سازمان های مربوطه به افراد برسد دیگر احتمال اینکه افراد یک جامعه انتخاب کنند که بخواهند اعتیاد داشته باشند، بیشتر دوری خواهند کرد.
خودکشی
در صورتی که میزان تفریحات و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی و میزان صمیمیت روابط بین اعضای یک خانواده بهبود نیابد، یکی از بدترین آسیب های اجتماعی رخ خواهد داد.
معمولا خودکشی برای کسانی که این کار را انجام میدهند به عنوان پله آخر برای رهایی دیده میشود، چرا که میخواهند از مشکلات دور شوند و یا اینکه دیگر دلیلی برای ادامه زندگی نمی یابند. در واقع یا نمی توانند از پس یک مشکل بر بیایند و یا اینکه میزان تحمل آن ها برای به دوش کشیدن مشکلات زندگی کاهش پیدا کرده است و یا آنقدر زندگی برای آن ها پوچ شده است که دیگر دلیلی برای ادامه نمیابند. بزرگترین مشکل در بین این افراد بیشتر عدم رضایت از خود و همچنین نبود هم صحبت مناسب دیده شده است.
تفریحات ناسالم
در صورتیکه یک جامعه نتواند تفریحات مناسب و سالمی را با هزینه های بسیار پایین به افراد ارائه دهد قطعا افراد جامعه به سمت تفریحات ناسالم روی خواهند آورد. افزایش میزان ورزش کردن در جامعه به عنوان یک تفریح سالم، تاثیر مستقیمی برای ازبین بردن افسردگی و ناراحتی های ذهنی دارد. همچنین افزایش میزان مطالعه افراد یک جامعه باعث افزایش آگاهی آنها خواهد شد در نتیجه میزان دریافت آسیب های اجتماعی بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.
احساس تنهایی
احساس تنهایی باعث میشود یک فرد خودش را از جامعه جدا کند و از فرصت های اجتماعی یک جامعه دور شود. این احساس به حدی میتواند مخاطره آمیز باشد که باعث شود یک فرد به فکر خودکشی و یا انجام اعمال جنایتکارانه در یک فرد شود. گاهی هم اضطراب و استرس فرد بیشتر خواهد شد و جامعه هراسی پیدا خواهد کرد.
اضطراب و استرس
افزایش میزان اضطراب و استرس در بین افراد یک جامعه را از معمول ترین آسیب های اجتماعی یک جامعه میتوان نام برد.
تبعیض نژادی
وقتی در یک جامعه تفاوت ها باعث ایجاد فاصله و خشونت و….. بین افراد یک جامعه شود، این مشکل میتواند به تنش های اجتماعی، تبعیض، عدم دسترسی به فرصت های اجتماعی و افزایش بی ثباتی در جامعه شود. از جمله این موارد میتوان به تظاهرات سیاه پوستان در مناطق مختلف آمریکا به خاطر تبعیض قائل شدن به خاطر نوع نژاد و رنگ پوست نام برد.
خشونت و جنایت
یکی از نمودهای آسیب های اجتماعی افزایش میزان خشونت و اعمال جنایتکارانه در جامعه خواهد بود که عوامل مختلفی مانند فقر، بیکاری، عدم روابط سالم بین اعضای یک خانواده، عدم دریافت آموزش های صحیح و ….. از عوامل بسیار موثر این مورد خواهند بود و پیامد های آن ترس، بی امنی، فشار روحی، کاهش رضایت مندی افراد و….. میشود.
میران آسیب های اجتماعی در سنین مختلف
سنین کودکی
از بیشترین آسیب های اجتماعی در سنین کودکی میتوان به گدایی کودکان و همچنین سوء استفاده از آنان برای انجام کارهای ناشایست از سوی افراد سودجو خواهد بود. در حال حاضر در کلانشهر ها و سپس در مراکز استان ها این کودکان بیشتر در معرض این خطرات قراردارند.
سنین نوجوانی
در سنین نوجوانی بیشتر نوجوانان در دام روابط نامناسب با دوستان می افتند و همچنین به علت عدم برقراری درست ارتباط والدین با نوجوانان میزان در خطر بودن آنان بیشتر خواهد بود.
سنین جوانی
آسیب های اجتماعی که در این سن رخ میدهند میتوانند به شدت بر روی تصمیم ها، عواطف، شخصیت، بعد های انسانی و….. این گروه از جامعه تاثیر بگذارد. برای رفع آسیب های اجتماعی در این گروه از افراد یک جامعه می بایست سیاست های مختلف طراحی شوند که از بروز اختلافات بسیاری جلوگیری کرده و جوانان بتوانند با مشکلات زندگی روبرو شده و زندگی بهتری داشته باشند.
نتایج عدم رسیدگی به آسیب های اجتماعی
به طور کلی هیچ وقت هیچ یک از افراد یک جامعه از بدو تولد یک خلافکار و یا یک معتاد و ….. زاده نمیشود بلکه این جامعه هست که باعث شده است این گونه مشکلات پدیدار شوند و شکل های مختلفی را به خود بگیرند.
با توجه با آمار های جهانی اعلام شده از سوی سازمان یونیسف 87% از مشکلاتی که برای افراد مختلف یک جامعه رخ داده است بر اثر فقر بوده و ریشه فقر در جامعه های مختلف باعث شده است که افراد، از سنین کودکی به خاطر رفع انواع نیاز های خود دست به گدایی، دزدی، فساد های اخلاقی و…. شوند.
در بهترین حالت اگر این کودکان در سنین کودکی به کارهای غیرقانونی و خلاف کشیده نشوند به احتمال اینکه به عنوان کودکان کار توسط گروه های مختلف جامعه جذب شوند وجود دارد. که در این صورت از همان کودکی برای انجام کارهای غیر قانونی آموزش می بینند و در سن بزرگسالی دست به کار های بسیار خطرناک تر و یا جرایم بسیار سنگین تری میزنند.
نقش موسسات خیریه در کاهش آسیب های اجتماعی
در حال حاضر موسسات خیریه مختلفی ایجاد شده و در حال فعالیت هستند ولی با این حال ما شاهد هستیم که هر ساله تعداد بیشتری از افراد جامعه نیازمند به کمک رسانی خواهند بود.
یکی از بیشترین علت های آن میتوان به نحوه عملکرد این سازمان ها در برطرف کردن این اسیب های اجتماعی دانست، در حال حاضر اکثر سازمان های خیریه به فکر تامین نیازهای اولیه خانواده ها و نیازمندان هستند.
این کار به خودی خود بسیار خوب و قابل تقدیر است و بسیاری از مشکلات اولیه نیازمندان را برطرف میکند ولی متاسفانه نمی توان به عنوان یک دارو برای حل کردن این مشکل در نظر گرفت و بیشتر به عنوان مسکن های مقطعی برای رفع درد میتوان در نظر گرفت.
به این صورت که به محض تمام شدن بسته های حمایتی دوباره نیازمندان دچار دغدغه و چالش خواهند شد و همچنین بیشتر این نیازمندان به خاطر اینکه هر روزه به فکر رفع نیاز های زندگی خود هستند دچار انواع حس های سرخوردگی و محتاج بودن و عدم اعتماد به نفس خواهند شد و بسیار طبیعی است که در صورتیکه هر یک از این نیازمندان وقتی به سن قانونی می رسند و شغل های مناسبی بدست نیاورند، باز هم برای رفع نیاز های خود دست به انتخاب های نادرست می زنند و تمامی این مشکلات به خاطر عدم رسیدگی درست به مشکلات جامعه از سوی دولت و افراد جامعه خواهد بود.
در حال حاضر موسسه باران مهر و عاطفه برای رفع این معضل اجتماعی و یاری رساندن دائمی به نیازمندان اقدام به ایجاد کارآفرینی برای این عزیزان کرده است. در حال حاضر نه تنها با ارائه بسته های حمایت معیشتی به نیازمندان در صدد رفع نیاز های اولیه های خانواده های نیازمند است بلکه با ارائه و ایجاد شغل در بین خانواده های بدون سرپرست و یا زنان سرپرست خانوار بر روی توانمندسازی خانواده تاکید داشته است.
در حال حاضر موسسه خیریه باران مهر و عاطفه با تحت پوشش قراردادن 800 نفر از خانواده ها و زنان سرپرست خانوار توانسته تحت پوشش و حمایت مستقیم خودش قرار بدهد. درحال حاضر این زنان با ساخت انواع عروسک های فانتزی زیبا برای کودکان توانسته برای این زنان یک مهارت بسیار کاربردی فراهم و آن ها را از انواع آموزش های متنوع و خلاق در این زمینه بهره مند کند.
از دیگر فعالیت های موسسه باران مهر و عاطفه برای رفع آسیب های اجتماعی ارائه انواع مشاوره های کاربردی کسب و کار به نیازمندان و حمایت از آن ها تا تثبیت کسب و کارشان است. در این اقدام هر کدام از زنان سرپرست خانوار می توانند با دریافت مشاوره و یا دریافت انواع مهارت ها، اقدام به راه اندازی، توسعه و یا بهبود کسب و کار خودشان کنند.
موسسه خیریه باران مهر و عاطفه تنها به این موضوع بسنده نکرده و همچنین به فکر رفع نیاز نیازمندان به مشاوران روانشناسی برای بهبود شخصیت های فردی و خانواده پرداخته است تا این خانواده ها بتوانند در یک فضای سالم رشد پیدا کنند تا در این شرایط بتوانند در آینده برای خانواده و جامعه خود بسیار مفید تر باشند.
همچنین شما میتوانید برای کاهش آسیب های اجتماعی و حمایت از این عزیزان، از طریق آدرس زیر عضو خانواده باران مهر و عاطفه شوید.