توانمندسازی زنان سرپرست خانواده
توانمندسازی زنان سرپرست خانواده فرایندی است که طی آن، فرد از نیازها و خواسته‌های درونی خودآگاه شده و انگیزه و جرئت دستیابی به هدف موردنظر را در خود تقویت و به همراه آن توانایی و شایستگی لازم برای عملی ساختن آن را در خود ایجاد میکند.
توانمندسازی فرایندی است که از سطوح مختلفی تشکیل شده است؛ سطح فردی به معنای احساس ذهنی و توان عینی برای انجام امور است. سطوح اجتماعی شامل، توان مشارکت در فعالیت‌های گروهی و جمعی، کنترل بر تصمیمات سیاسی و توان کنترل تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است .
با نگاهی مدیریتی میتوان توانمندسازی افراد را فرایندی دانست که فرد باید سطوح مسئولیت‌پذیری را بپذیرد و در هر سطحی که قرار دارد ، رشد کند. در غیر این صورت برای افراد شانس کسب مسئولیت‌های بیشتر از آنها سلب میشود و منجر به شکست و ناامیدی آنها میشود. از منظر اجتماعی، موضوع توانمندسازی، پدیده اجتماعی تک علتی نیست و توانمندشان زنان را میتوان با عوامل درونی و بیرونی متعددی مرتبط دانست.
ازیک‌طرف عواملی درونی همچون وضعیت جسمانی، روانی و اقتصادی خانواده و از طرف دیگر ساختارهای موجود اجتماعی بر توانمندی فرد نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. در جامعه‌ای که مشارکت زنان در زمینه اشتغال و فعالیت‌های اقتصادی بیشتر باشد رفاه اجتماعی نیز بیشتر خواهد بود؛ زیرا مشارکت زنان در بازار کار موجب افزایش سطح تولید، افزایش درآمد سرانه و در نتیجه، باعث افزایش رفاه اجتماعی برای کل جامعه میشود.
زنان سرپرست خانواده ؛ بازیگران اصلی در فرایند تغییر
توانمندی حاوی سه مفهوم مشترک است؛ نخستین مفهوم، منابع است که شامل عنصر آموزش و اشتغال است که از عوامل تسریع‌کننده توانمندسازی به شمار می‌آید.
دومین مفهوم، عاملیت است، عاملیت زنان به این موضوع اشاره دارد که زنان را نباید فقط به‌عنوان دریافت‌کنندگان خدمات در نظر گرفت؛ بلکه خود زنان باید به‌عنوان بازیگران اصلی در فرایند تغییر به‌ویژه در تدوین انتخاب‌های مهم زندگی و کنترل بر منابع و تصمیماتی که تأثیر مهمی در زندگی ایشان دارند، در نظر گرفته شوند.
سومین مفهوم، دستاوردها یا نتایج و پیامدهاست که در اثر فرایند توانمندسازی ایجاد میشود. دستاوردها میتواند از برآورده‌شدن نیازهای اساسی تا دستاوردهای پیچیده‌تری مانند خشنود بودن، عزت‌نفس داشتن، مشارکت در زندگی اجتماعی و سیاسی را در برگیرد .
رویکردهای فرایند توانمندسازی:
– ایجاد فرهنگ توانمندسازی
– به اشتراک گذاشتن اطلاعات
– توسعه مهارت‌ها
– ارائه منابع و حمایت‌های لازم
توانمندسازی زنان سرپرست خانواده ؛ مؤلفه ی مهم در توسعه پایدار
توانمندسازی زنان سرپرست خانواده ازجمله مؤلفه‌های مهم در توسعه پایدار است.
عمده مشکلات پیش روی توانمندسازی شامل، عدم تمایل افراد به توانمندسازی، نداشتن مهارت‌ها و صلاحیت‌های لازم است .
در زمینه رابطه بین سرپرستی زنان سرپرست خانواده و فقر اختلاف‌نظر وجود دارد؛ بر اساس برخی تجربیات نه‌تنها رابطه منفی بین زن سرپرست خانوار و فقر وجود ندارد؛ بلکه گاهی زنان سرپرست خانوار غنی‌تر از خانوارهایی هستند که مردان سرپرست هستند .
اما به‌طورکلی زنان سرپرست خانوار درآمد متوسط پایین‌تر، دارایی کمتر و دسترسی کمتری به منابع تولید مثل زمین، سرمایه مالی و فنّاوری دارند . بار جنسیتی، بار سرپرستی و بار خانواده سه موضوعی هستند که از آنها به‌عنوان “بار سه‌گانه” روی زنان سرپرست خانوار یاد شده است .
به‌طورکلی روش‌های توانمندسازی زنان از طریق افزایش توانایی و قابلیت‌های زنان میسر میشود. توانمندی زنان نه‌تنها دارای بعد اقتصادی بلکه دارای ابعادی سیاسی، اجتماعی و روانی نیز است. درنتیجه، توانمندسازی زنان مستلزم برخوردی جامع‌تر و عمیق‌تر و همچنین برداشتن موانع و تحول در کلیه نهادهایی است که زنان را از به‌دست‌آوردن توانمندی‌های خود بازمی‌دارند.
اهداف طرح های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار:
از جمله اهداف طرح های توانمند سازی زنان سرپرست خانواده می توان به موارد زیر اشاره کرد :
– حمایت همه‌جانبه فردی – اجتماعی و اقتصادی از زنان سرپرست خانوار
– هم‌افزایی و یکپارچه‌سازی حمایت‌ها در قالب یک فرایند منسجم و کامل
– جلب مشارکت حداکثری توسط سازمان‌های مردم نهاد مانند خیریه ها
– تسهیل فرایند اشتغال، تولید و عرضه محصولات
– ایجاد شرایط امنیت شغلی زنان سرپرست خانوار
راهبردهای توانمندی زنان سرپرست خانواده ها
درک و به‌کارگیری راهبُرد توانمندسازی زنان سرپرست خانواده ها یک آرمان آشکار برای ارتقا سلامت روان جوامع است و توانمندسازی فرایندی است که از طریق آن افراد کنترل بیشتری بر تصمیم‌گیری‌ها، شیوه زندگی و فعالیت‌هایی که بر نوع زندگی آنان مؤثر است، خواهند داشت.
اولین گام برای توانمندسازی زنان سرپرست خانواده، فراهم‌کردن بستری جهت سلامت جسمی و روانی آنها است.
بعد از آن که از این موضوع اطمینان حاصل شد؛ باید به آنها از طریق روش‌هایی مانند آموزش و ایجاد بستر تخصصی ، زمینه را برای اشتغال زنان سرپرست خانواده ایجاد کرد تا خودشان بتوانند باتکیه بر این آموزش‌ها و مهارت‌های کسب شده، به برطرف‌کردن نیازهای خود ازجمله نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… بپردازند.
در گام آخر نیز به‌عنوان آخرین اهرم‌های کمکی درصورتی‌که بانویی به دلیل داشتن شرایط خاصی قادر به رفع این نیازها از طرق ذکرشده نبود باید اقدام به کمک مستقیم از روش‌های پرداخت کمک‌هزینه مستقیم و یا سبد کالا کرد.
فارغ از بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی بانوان خودسرپرست و سرپرست خانوار، پیاده‌سازی این راه‌ها به ترتیبی که بیان شد باعث میشود تا عزت‌نفس آنان نیز حفظ شود و داشتن این حس که وابسته به کمک مستقیم کسی نیستند و میتوانند با تلاش و کار خود مایحتاج زندگی خود را تأمین کنند، موجب سلامت روحی و روانی و افزایش اعتمادبه‌نفس آنها خواهد شد.
با رعایت ترتیب و سلسله‌مراتب روش‌هایی که در این تحقیق اولویت‌بندی شدند، یعنی اول کمک به حفظ سلامت جسمی و روانی، دوم کمک به آنها جهت کسب درآمد از طریق مهارت‌های خود و آموزش‌هایی که دیده‌اند و در گام آخر کمک‌های مستقیم تحت شرایط خاص به زنان سرپرست خانواده داده شود .
راهکارهای پیشنهادی برای توانمندسازی زنان سرپرست خانواده :
از جمله راهکارهای پیشنهادی برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار میتوان به چندین مورد زیر اشاره کرد:
– تدوین و اجرای برنامه‌های ارتقا سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار و فرزندان آنها در جهت بهبود رفاه جسمانی و روانی
– فراهم‌سازی امکانات، آموزش توانمندسازی شغلی و ایجاد مهارت‌های شغلی خانوارهای سرپرست خانوار و خودسرپرست
– مشاوره و آموزش پیش از ازدواج و مهارت‌های زندگی
– آماده‌سازی جامعه جهت ورود زنان سرپرست خانوار به بازار کار
– سیاست‌گذاری و تدوین برنامه‌هایی در جهت استقلال فردی و خودکفایی مالی زنان سرپرست خانواده
– ارائه تسهیلات تعاونی و اشتغال
– ایجاد بیمه خاص زنان سرپرست خانوار
– ارائه سبد کالا به زنان سرپرست خانوار
– تخصیص بودجه بیشتر به سازمان‌های مرتبط جهت تحت حمایت قراردادن زنان سرپرست خانوار
– پرداخت کمک‌هزینه‌های تحصیلی، مسکن و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، ورزشی
-حمایت از سازمان های مردم نهاد در جهت توانمند سازی زنان سرپرست خانواده .
موسسه باران مهر و عاطفه در مسیر توانمندی زنان سرپرست خانواده
موسسه باران مهر و عاطفه در تلاش است با هموار کردن مسیر و پیاده‌سازی مجموعه از طرح ها ، باعث فعال‌سازی ظرفیت‌های پنهان زنان سرپرست خانواده شود ؛ تا علاوه بر کمک به زنان سرپرست خانواده در جهت تعالی زندگی اقتصادی و اجتماعی آنان گام برداشته و در نهایت شاهد افزایش میزان تولید در کشور نیز باشیم .
یکی از این راه‌های حمایت از زنان سرپرست خانواده ، پرداخت مبلغی مشخص و تحت حمایت قراردادن زنان سرپرست خانواده است .
شما عزیزان میتوانید برای حمایت از زنان سرپرست خانواده ، کمک‌های نقدی خود را از طریق شماره‌حساب 502229000080593 یا به شماره شبا 250570320181013778933101 مؤسسه باران مهر و عاطفه اهدا کنید .
