انفاق کردن یا بخشش مال یکی از اعمال انسانی است که در تمام ادیان و فرهنگها اهمیت زیادی دارد. انفاق یکی از موارد حیاتی برای پیشرفت جامعه و بهبود وضعیت اجتماعی بهشمار میرود. این عمل باعث کاهش فاصله بین طبقات اجتماعی شده و به افراد کمک میکند تا به سعادت و رشد شخصی خود برسند.
در اسلام نیز انفاق بهعنوان یکی از اعمال پرفضیلت توصیف شده و مسلمانان باید برای کمک به نیازمندان تلاش کنند. اما مهم این است که بهترین نوع انفاق چیست؟ و چگونه میتوانیم از بهترین اعمال خیرخواهانه در این مسیر استفاده کنیم؟ در این مقاله به بررسی انفاق و بهترین شکل آن از نگاه اسلام و جامعه میپردازیم.
نگاهی دقیق تر به مفهوم انفاق
انفاق کردن به این معناست که بخشی از ثروت یا اموال خود را به افراد نیازمند اهدا کنیم تا نیازهای آنها برطرف شود. انفاق در دین اسلام و دیگر ادیان با نامهای مختلف بسیار توصیه میشود. زیرا یکی از اعمال باارزش شناخته شده که در دنیا و آخرت پاداشهای فراوانی برای انسان دارد.
کمک به افراد نیازمند به معنی استفاده از داراییهای خود برای حل مشکلات زندگی آنهاست. اگر به اطراف نگاه کنیم، افرادی را میبینیم که با گرههای زیادی روبهرو هستند. با انفاق بخشی از داراییهای خود میتوانیم به حل این مسائل کمک و زندگی آنها را بهبود ببخشیم. حال اگر میخواهید بدانید افراد نیازمند چه کسانی هستند و چگونه میتوان آنها را شناخت تا کمکرسانیهای لازم را انجام داد، تا انتهای این مقاله همراه ما بمانید.
اهمیت و فواید انفاق کردن
انفاق به دیگران، یکی از ویژگیهایی مثبتی است که در همه نقاط جهان اهمیت زیادی دارد؛ زیرا کمک کردن به دیگران از لحاظ انسانی درجه بالایی خواهد داشت. برای بخشش نیازی به پول زیاد یا کارهای پیچیده نیست. بلکه باید از درون، خودتان تصمیم بگیرید و بخواهید به افراد نیازمند کمک کنید.
شما ممکن است در رسانهها و در شبکههای اجتماعی ویدیوهای زیادی را دیده باشید که افراد ثروتمند یا افراد معمولی به دیگران کمکهای مالی و غیرمالی مختلفی کردهاند. این نشان میدهد که کمک کردن به دیگران فراتر از نژاد و درآمد است و بهطور کلی یک اقدام انساندوستانه بهحساب میآید.
انفاق از نظر اسلام
در دین اسلام و آموزههای معصومین، انفاق کردن بسیار سفارش شده زیرا بهعنوان یکی از راههای پاکشدن روح و افزایش تقواست. این عمل باعث میشود که انسان به بهشت برین برسد و از نعمتهای آن بهرهمند شود.
به عبارت دیگر، انفاق یکی از راههای رسیدن به کمال و پاکیزگی است که انسان میتواند با بخشش اموال شخصی به نیازمندان، به خود و دیگران کمک کند.
انفاق از نظر جامعه شناسی
ازنظر اجتماعی، انفاق کردن بسیاری از مشکلاتی را که در اجتماع بهوجود خواهد آمد خنثی میکند. بهعنوان مثال بسیاری ارتکاب جرم توسط مجرمان معمولاً بهدلیل عدم توانایی در مقابله با چالشهای زندگی است. برای درک بهتر این موضوع، فردی را که به سرقت میپردازد مورد بررسی قرار میدهیم.
بیشتر افرادی که سرقت میکنند، بهخاطر این است که پول یا وسیلهای را نیاز دارند و نمیتوانند آنها را تامین کنند. حال این مسئله به چند روش میتواند حل شود. در ابتدا بایستی علت کاملا مشخص شود. درصورتیکه این سرقت بهخاطر زیادهخواهی یا لذتبردن باشد باید توسط مراکز قضایی به آن رسیدگی شود. همچنین مراکز روانکاوی هم میتوانند با حمایت و درمان این افراد، آنها را برای بازگشت مجدد به جامعه آماده کنند.
حالا درصورتیکه انجام سرقت بهخاطر تامین نیازهای اولیه زندگی بوده و فرد راه دیگری نداشته، بهتر است توسط مراکز مشاوره و همچنین موسسه خیریه و نیکوکاران حمایت شوند تا از آسیب بیشتر این افراد جلوگیری به عمل آید.
انفاق کردن در دین اسلام چگونه توصیه شده است؟
در قرآنکریم و همچنین احادیث پیامبر اسلام (ص) بارها تاکید شده که اموال خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم و از آنها به نیازمندان ببخشیم. بنابراین، انفاق بهعنوان یک راهبرد برای تقویت روابط اجتماعی، کمک به کسانی که نیازمند هستند و نیز افزایش برکت و روزی ازجانب خداوند مورد توصیه قرار گرفته است. حال میخواهیم با نحوه انفاق کردن در دین اسلام آشنا شویم.
پرداخت زکات
در فروع دین پرداخت زکات یکی از رکنهای اصلی است و بدین معناست که اگر صاحب (مالک) تعداد مشخصی از ملک یا دارایی خاصی باشید، باید مقداری از آن را به نیازمندان اهدا کنید. پرداخت زکات شامل پرداخت فطریه عید فطر نیز میشود. بهدلیل اینکه نظر مراجع بایکدیگر متفاوت است، حتما نظر مرجع تقلید خود را دراینباره پرسوجو کنید.
پرداخت خمس
پرداخت خمس هم مانند زکات یکی از اصول فروع دین معرفی شده که اجرای آن بر تمام مسلمانان واجب است. افراد باید سالانه یکپنجم از درآمد مازاد خود را انفاق کنند. بهدلیل آنکه میان مراجع تقلید مختلف شرایط کمی فرق دارد، حتما ابتدا نظر مرجع تقلید خودتان را پرسوجو کرده و سپس اقدام به پرداخت کنید.
پرداخت صدقه
پرداخت صدقه در دین اسلام بسیار توصیه شده است. با پرداخت اندکی صدقه میتوانید از رخداد 70 نوع بلا جلوگیری کنید. شما با پرداخت مبالغ صدقه خودتان به افراد نیازمند کمک کردهاید. همچنین میتوانید از قابلیت صدقه آنلاین در سایت موسسههای خیریه استفاده کنید.
کمک های مالی به دیگران
ما میتوانیم با انفاق کردن به افرادی که میشناسیم، به آنها کمک کنیم تا زندگی بهتری داشته باشند و مشکلات خود را پشت سر بگذارند. این همدلی میتواند بهصورت مالی یا غیرمالی باشد و همینطور از دیگران نیز در این راه حمایت و یاری بگیریم.
اگر میدانیم کسی نمیتواند کمک مالی را پس بدهد، میتوانیم او را به موسسههای خیریه معرفی کنیم. حفظ کرامت انسانی در این مسائل بسیار اهمیت دارد و بهتر است در این راهها بهدقت عمل کنیم.
بهترین مصارف انفاق کردن چیست
انفاق یعنی بخشیدن به دیگران از آن چیزی که در اختیار داریم و مالک آن هستیم. این امر میتواند شامل دانش، ثروت و حتی عشق و همدلی با دیگران باشد. اما در اینجا، ما به انفاق مالی اشاره داریم. بهترین روشهای انفاق مالی که در آیات و روایات ذکر شده شامل موارد زیر میشود.
انفاق به خویشاوندان
یکی از مهمترین نکاتی که در انفاق کردن باید در نظر گرفت، خرجکردن پول برای خویشاوندان است. هرچه فرد نیازمند به خانواده نزدیکتر باشد، وظیفهها و مسئولیتها سختتر خواهد بود. در آیات قرآنکریم، اهمیت انفاق به خویشان بهشدت تاکید شده است. (س.ره نساء، آیه 8. بقره، آیه 177. اسراء، آیات 26 و 28)
انفاق به فقیر و مسکین
فقیر کسی است که میتواند حرکت کند اما نمیتواند روی پای خود بایستد؛ همانند درخت تاک که به پایهای برای تکیه نیاز دارد و داربستی برای اینکه بتواند ایستاده بماند. در واقع فقیران دارای درآمد اقتصادی هستند اما درآمدی که کافی نیست و به کمک و حمایت مالی دیگران نیاز دارند.
مسکین، کسی شناخته شده که حتی نمیتواند بلند شود چه رسد به اینکه بتواند سرپا بماند. او در شرایط بدتری نسبت به فقیران به سر میبرد و به نصرت و حمایت کامل نیاز دارد. بنابراین، اگر فقیر نیاز به کمک دارد، مسکین نیازمند حمایت و مراقبت است؛ مثل کودکی که باید تغذیه شود. (بقره، آیات 215 و 177. نساء، آیه 8. نور، آیه 22. روم، آیه 38)
جهاد در راه خدا
حفظ امنیت جامعه، از اهمیت بیشتر و اساسیتری نسبت به امنیت فردی برخوردار بوده و به همین دلیل، صرف هزینه برای تجهیز افراد و ابزارها بسیار مهم و حیاتی است. خداوند در آیات قرآنکریم، یکی از مصارف انفاق کردن را جهاد نامیده و از آن بهعنوان جهاد مالی نام برده است. (بقره، آیات 244 و 245 و 193 و 195 . انفاق، آیه60)
انفاق به درخواست کنندگان و سائلان
ضرورت بخشش در جهت رفع نیازهای سائلان در آیه 177 سوره بقره بسیار تاکید شده و طبق این آیه، انفاق مال به درخواستکنندگان از نشانههای صداقت انسان است. همچنین خداوند در آیات 15 تا 19 سوره ذاریات آن را بهعنوان حق بر عهده افرادی که توانایی مالی دارند قرار داده است؛ به این معنا که سائلان در مال انسان شریک به شراکت مشاع هستند و باید این حق پرداخت شود.
انفاق به یتیمان
یکی از خصوصیتهای زیبایی که اخلاق در اختیار ما قرار داده، محبت و مراقبت از یتیمان است. اسلام انفاق کردن به یتیمان را بهعنوان یکی از مسائل اساسی و حیاتی برجسته کرده و از مسلمانان خواسته تا از همه ابعاد (اقتصادی، عاطفی، آموزشی و تربیتی) این کودکان بیسرپرست مراقبت کنند. ( بقره، آیات 215 و 177. نساء، آیه 8)
انفاق به در راه ماندگان و ابن سبیل
یکی از راههای خرجکردن پول، انفاقهای مالی است. خداوند انفاق پول در مسیر یاری به راهماندگان و ابنسبیل را از نشانههای تقوا و رسیدن به مراتب بالاتر میداند. (بقره، آیات 215 و 177. اسراء، آیات 26 و 28)
جمعبندی
بسیار مهم است که در انفاق کردن فرآیندی صورت گیرد که کرامت انسانی، شان و شخصیت فرد نیازمند شکسته نشود؛ زیرا در چرخه زندگی بالاوپایینهای بسیار زیادی وجود دارد. حتما خودمان را بهجای فرد نیازمند بگذاریم و همانطوری که میخواهیم به ما کمک شود، کمکرسانی صورت گیرد؛ نه اینکه با بیاحترامی، شکستن غرور و تحقیرکردن همراه باشد.
گاهی اوقات هدفمان خیرخواهانه است ولی بدون اینکه بخواهیم، احساسات ناخوشایندی را در فرد ایجاد میکنیم. اما با کسب تجربه و مراقبت یا کمکگرفتن از دیگران میتوانیم از بروز این مشکلات جلوگیری کنیم. شما تابهحال تجربه کمککردن به دیگران را داشتهاید؟ با چه روشی؟