مدیر سایتدر این مقاله در رابطه با فلسفه و اثرات روز عرفه که باورها و آرمانهای مان را در زمینه ارتباط با خداوند از نو می سازد و قوی تر میکند، صحبت خواهیم کرد. روز عرفه، یک قدم مهم در مسیر تحقق آرمانها، یک فرصت برای رشد و رسیدن به کمال در دیگر بعد های زندگی از جمله معنویت، و تجدید ارزشهای مهمی که در زندگی مؤمنان برتری و رشد را ممکن میسازد است.
روز عرفه، زمانی است که مؤمنان با تضرع و خشوع به خداوند، متوجه میشوند که در دستان خداوند قدرت، رحمت و بخشش بیاندازهای وجود دارد. آنها با ارزیابی رفتارها و عملکردهای خود، در آغوش رحمت الهی پناه میبرند و در دعای عرفه، از خداوند طلب توبه و آمرزش میکنند.
این روز، فرصتی است برای توسعه و ارتقاء ارزشهای اخلاقی در جامعه، زیرا مؤمنان به خاطر بخشش و مغفرت خداوند، درگیریها و خشونتهای جامعه را به سمت صلح و همبستگی هدایت میکنند. آنها درک میکنند که برای رسیدن به خوشبختی و سعادت، باید با یکدیگر به عنوان یک جامعه متحد همکاری کنند و به ارزشهای عدالت و برابری تمسک داشته باشند.
فلسفه روز عرفه چیست
روز عرفه یکی از مهمترین روزهای مذهبی در اسلام است که در روز نهم ماه ذیالحجه، در حجت الوداع و در عرفه واقع شده است. در این روز، حجاج از ساعت طلوع آفتاب تا غروب آن در نیایش، دعا و تضرع به خداوند میپردازند. این روز در کلیه مکانهای حج، از جمله عرفه، منا و مزدلفه، به صورت ویژه جشن گرفته میشود.
علت نام گذاری روز عرفه، چرا این روز را عرفه نامیدند
نامگذاری روز عرفه به دلایل متعددی انجام شده است. عرفه در زبان عربی به معنای “شناختن” و “آشنا شدن” است. این نام براساس رویداد وقوعی که در روز عرفه رخ داده است، انتخاب شده است. این رویداد مربوط به زمانی است که پیامبر اسلام، محمد (ص) در حجت الوداع در عرفه حاضر شده و سخنرانی مهمی را ایراد نموده است.
در این سخنرانی، پیامبر اسلام (ص) به مسلمانان توصیهها، احکام و عقاید دینی را بیان کرد و مسلمانان را با مسئولیتها و وظایفشان آشنا کرد. این سخنرانی به طور کلی شامل آموزههای مهمی بود که در تمامی ابعاد زندگی انسان اثرگذار است. بنابراین، به دلیل محتوای غنی و ارزشمندی که در آن سخنرانی انجام شد، این روز به نام “عرفه” شناخته شد.
همچنین، نام عرفه ممکن است به دلیل دیگری نیز انتخاب شده باشد. ممکن است به دلیل نیایش و آمرزش خطاها و گناهان در این روز، این نام برگزیده شده باشد. زیرا در طول روز عرفه، مؤمنان به خداوند توبه میکنند و از او آمرزش و رحمت میخواهند، و این عمل نیز به معنای شناخت و آشنایی با ذات خداوند و برقراری ارتباط با او است
روز عرفه از دیدگاه اسلام
روز عرفه در قرآن به طور مستقیم مذکور نشده است، اما در سنتهای پیامبر اسلام، اهمیت ویژهای دارد.
ابن فهد حلّی در عدّة الداعی روایتی به این شرح برای روز عرفه نقل نموده است:
«وَفِی الْخَبَرِ اَنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ وَتَعالی یَقُولُ لِلْمَلائِکَةِ فِی ذلِکَ الْیَوْمِ یا مَلائِکَتِی اَلا تَرَوْنَ اِلی عِبادِی وَاِمائِی جاؤُا مِنْ اَطْرافِ الْبِلادِ شُعْثاءً غَبْراءً اَتَدْرُونَ ما یَسْئَلُونَ فَیَقُولُونَ رَبَّنا اِنَّهُمْ یَسْئَلُونَکَ الْمَغْفِرَةَ فَیَقُولُ اشْهَدُوا اِنِّی قَدْ غَفَرْتُ لَهُمْ؛ در روایت آمده که خدای سبحان به ملائکه در این روز می فرماید: ای فرشتگان من! آیا نمی بینید بندگان و کنیزان مرا که ژولیده و غبارآلود از اطراف شهرها آمده اند؟ و آیا می دانید آنها چه درخواستی دارند؟ ملائکه می گویند: پروردگار ما! آنها مغفرت می خواهند. پس خداوند می فرماید: شاهد باشید که من آنها را بخشیدم!»
بنابراین، مؤمنان در این روز با تمرکز و خشوع بیشتری دعا میکنند و از آمرزش و بخشش خداوند استغفار میکنند.
دعای عرفه یا دعای روز عرفه، دعایی است که در روز عرفه به صورت ویژه خوانده میشود. این دعا حاوی آرزوها و اندیشههایی است که مؤمنان به خداوند بیان میکنند و در آن از او مغفرت، رحمت و روزی برخواست میشود.
اعمال و ادعیه در روز عرفه
آداب عرفه نیز برای مؤمنان بسیار مهم است. در این روز، برخی از آداب و رسوم معمول شامل موارد زیر میشوند:
- انجام دعا، استغفار و نیایش به خداوند تعالی در طول روز عرفه
- پوشیدن لباسی سفید و تمیز که علامت توبه و پاکی است
- عدم قطع صله رحم و رفتار خوب با دیگران
- عمل بهرهبرداری از فرصتی مانند این روز بزرگ و مغفرتخواهی برای گذشته
- خواندن قرآن و دعا در طول روز
روایت عرفه به شیوه بیان موقعیت جغرافیایی عرفه و نقش آن در تاریخ اسلام اشاره دارد. عرفه، مکانی است که در آن پیامبر اسلام وقتی که در حجت الوداع بود، سخنرانی عرفه را ایراد کرد و ویژگیهای مختصّ به این منطقه را دستخوش تحلیل کرد. این منطقه همچنین در سنتها و روایات به دلیل مقام خاص و محبوبیتی که در نزد خداوند دارد، مورد توصیه و توجیه واقع شده است. روایت عرفه به طور کلی به توصیف مراسم و رویدادهای مربوط به روز عرفه و همچنین به برخی از دستورات و ویژگیهای آن اشاره میکند.
جایگاه روز عرفه در اسلام
جایگاه و تأثیرات روز عرفه را در ادامه برشمردهایم:
- روز عرفه به عنوان روزی بزرگ در میان روزهای حج شناخته میشود. این روز در حجت الوداع و در مکان عرفه، در حضور پیامبر اسلام (ص)، به مهمانان الهی گرامی داشته میشود.
- عرفه بر میزان تقرب و ارتباط انسان با خداوند تأثیر میگذارد. در این روز، مؤمنان به صورت فزایندهای نیایش، تضرع و دعا میکنند و در پناه خداوند، توبه میکنند و از آمرزش و بخشش او استغفار میکنند.
- تأثیرات عرفه در تربیت اخلاقی و اجتماعی افراد نیز بسیار مهم است. در این روز، ارزشهایی نظیر بخشش، بزرگداشت حقوق انسانی، عدالت، مساوات و رفتار خوب در جامعه به مؤمنان یادآوری میشود. این روز به عنوان یک فرصت برای تحلیل و ارزیابی رفتارها و عملکردهای اجتماعی ما در خدمت خداوند و مردم است.
- روز عرفه به عنوان روزی از آمرزش و رحمت الهی شناخته میشود. در این روز، خداوند به عنوان آفریننده و پروردگار، آمرزش و مغفرت خود را به مؤمنان عرضه میکند. این روز فرصتی است برای توبه و پاکسازی روح و پذیرش رحمت و برکتهای الهی است.